مهندسی HSE

ارائه بهترین راه کار ها در زمینه HSE

ارائه بهترین راه کار ها در زمینه HSE

۱ مطلب در خرداد ۱۳۹۶ ثبت شده است


مقدمه :

از جمله مسائل و معضلاتی که گریبان گیر هر جامعه کاری است، حوادث ناشی از کار است. این حوادث خسارات مالی، جانی و روانی به دنبال دارند(1). حوادث در محیط کار هر سال باعث مرگ و میر و از کار افتادگی گروه کثیری از کارکنان در صنعت می شود(2). پیشرفت های صنعتی، برنامه های توسعه و پروژه های زیربنایی با وجود تمامی مزایا و منافعی که برای انسانها به همراه داشته است، سرمنشاء بسیاری از مخاطرات، ریسک ها و نارسایی های قابل توجهی بوده اند(3).

سازمان ها هر ساله با میلیاردها دلار خسارات انسانی، تجهیزاتی و حیثیتی به علت حوادث و بیماری های ناشی از کار و رفع آلودگیهای زیست محیطی ناشی از فعالیت های خود مواجه می باشند. آمار و ارقام نشان می دهد که نزدیک به3.000.000 واحد صنعتی در کشور فعال می باشد، که بیش از400 هزار واحد صنعتی و معدنی سهم قابل توجهی از این گونه فعالیت ها را به خود اختصاص داده است. واحدهای تولیدی، صنعتی که به نوعی موتور محرکه اقتصاد کشور می باشند، از نظر اشتغال، تولید، ارزش افزوده ،صادرات و ارتقای بهره وری ملی نقش و اهمیت قابل توجهی در اقتصاد ملی دارند. در چندین سال گذشته در ایران به سبب عدم کفایت قوانین و نیز عدم ترغیب کافی دستگاههای ذیربط برای اجرای قوانین موجود؛ HSE آن گونه که شایسته است مورد توجه قرار نگرفته، این عدم توجه به مقوله HSE زیانهای جانی و مالی سنگینی را بر کشور تحمیل نموده که بخش قابل توجهی از آن، دیگر قابل جبران نیست، در حالی که قسمت عمده ای از این زیان قابل پیشگیری بوده است(4).

این خسارات از موانع مهم توسعه محسوب می شوند و لذا منطقی است که مدیریت سازمان ها به موازات توجه به سایر جنبه های مدیریتی از قبیل کیفیت، اقتصادی و مالی، فنآوری ، تولید و امثال آن، مدیریت بر جنبه های بهداشت حرفه ای، ایمنی و زیست محیطی را نیز مد نظر داشته باشند، چرا که بهبود در عملکرد کلی سازمان ، بدون پرداختن به این جنبه ها امکان پذیر نمی باشد. از نتایج استقرار نظام مدیریت مستمر شاخص های ایمنی، بهداشت و محیط زیست ، نیل به اهداف عالیه و در نهایت اخذ گواهینامه های استاندارد بین المللی و نظام مدیریت ایمنی و نظام مدیریت زیست محیطی در سطح شرکتهای پیمانکاری و سایر پیمانکاران اجرایی اصلی و فرعی خواهد بود(5).

بررسی عوامل و تشخیص نقاط حادثه خیز و خطرآفرین در سازمان به منظور پیشگیری از بروز حوادث از اهمیت ویژه ای برخوردار است (6).

ریسک در پروژه ، رویدادها یا وضعیتهای ممکن الوقوع نامعلومی هستند که در صورت وقوع بصورت پیامدهای منفی یا مثبت براهداف پروژه موثر است هریک ازاین رویدادها یا وضعیتها دارای علل مشخص و نتایج و پیامدهای قابل تشخیص هستند پیامدهای این رویدادها مستقیما درزمان هزینه و کیفیت پروژه موثر می باشد. بنابراین شناسایی ریسک و تعیین میزان پیامدهای مثبت و منفی آن بر اهداف پروژه از اهمیت خاصی برخوردار است سازمان ها معمولا نیاز به سیستمی دارند که علاوه بر ارزیابی فعالیت ها و فرایندشان بتواند در خصوص وضعیت ریسک تعیین معیارهای ریسک قابل تحمل و مشخص نمودن دقیق ریسک فرایندهایشان آنان را راهنمایی نماید که بسته به پیچیدگی فعالیت هر صنعت نوع سیستمی که بتواند آنان را به هدف مذکور برساند متفاوت است (7).

ارزیابی ریسک یک روش سازمان یافته و سیستماتیک برای شناسایی خطرات و برآورد ریسک برای رتبه بندی تصمیمات ،جهت کاهش ریسک به یک سطح قابل قبول است (8).

ارزیابی ریسک دارای متدهای مختلف با طیفی از روش های کیفی تا کمی قابل انجام است (9).

امروزه استفاده از روش های ارزیابی ریسک در صنایع مختلف رو به گسترش است به طوری که در حال حاضر بیش از 70 نوع روش مختلف کیفی و کمی ارزیابی ریسک در دنیا وجود دارد .این روش ها معمولا برای شناسایی، کنترل و کاهش پیامدهای خطرات به کار می رود. عمده روش های موجود ارزیابی ریسک روش های مناسب جهت ارزیابی خطرات بوده و نتایج آنها را می توان جهت مدیریت و تصمیم گیری در خصوص کنترل و کاهش پیامدهای آن بدون نگرانی به کار برد . هریک از صنایع بسته به نیاز خود می تواند از روش های مذکور بهره لازم را کسب کند. این روش ها نسبت به یکدیگر دارای مزایا و معایب مختلف می باشد. لذا یکی از وظایف سیستم های ایمنی و بهداشت HSE موجود در هر صنعت بررسی کلیه روش های ارزیابی ریسک ها و خطرات و انتخاب روش مناسب جهت اجرا در صنعت و سازمان مطبوع خود می باشد. ارزیابی ریسک علاوه بر اینکه از لحاظ قانونی باید اجرا شود، در حفظ کارکنان و فعالیت تجاری شما کمک می کند تا بر روی خطراتی که در محیط کار شما واقعا دارای اهمیت هستند و بالقوه می توانند سبب بروز صدمات جدی شوند، متمرکز شوید. قانون انتظار حذف کلیه ریسک ها را ندارد، اما باید تا حد معقول از افراد محافظت شود (10).

با توجه به مقدمه ذکر شده در این زمینه مقاله ای تخصصی توسط اینجانب در زمینه ارزیابی ریسکهای HSE باعنوان، بررسی خطرها و ارزیابی ریسکHSE  در انبار پالایشگاه نفتی، انجام شده که دهمین همایش تازه های علوم بهداشتی در تاریخ 20 اردیبهشت ماه 1396 در دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به انتشار رسیده است که در صورت تمایل می توانید به آدرس سایت همایش مراجعه نموده و بررسی نماید:

 

خلاصه ای از تحقیق:

دراین مطالعه ابتدا به منظور دستیابی به اطلاعات پایه با استفاده ازمطالعات کتابخانه ای ،گزارشات مقالات و همچنین بازدید های مکرر ویژگیهای فنی پروژه و محیط زیست تحت تاثیر آن شناسایی گردید.(11) با هدف مدیریتی کاهش خطرها، ارزیابی ریسک کلیه فعالیتها انجام پذیرفت و کلیه فعالیتها فهرست گردید(12). روش ارزیابی ریسک، روش FMEA تعیین شد و بر اساس استاندارد تکنیکها و ابزارهای شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک؛ ISO 17776 ، مقادیر کمی ریسک برآورد شد. بعد از رتبه دهی کمی، طبقه بندی ریسک انجام پذیرفت. در این مرحله مشخص گردید که براساس تقسیم بندی ریسک پروژه حاضر در چه سطحی است، تا بتوان اقدامات مدیریتی لازم را در این راستا  اعمال نمود (13). در نهایت با توجه به ارزیابی های صورت گرفته و به منظور مدیریت ریسک توصیه هایی نیز ارائه گردید.

 

نتیجه گیری:

نتایج حاصله از این تحقیق نشان داد که ارزیابی ریسک مواجهه شغلی می تواند اطلاعات ارزشمندی را در خصوص اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و کنترلی در اختیار قرار دهد . بدین ترتیب با تعیین ریسک نسبی خطرات و پی بردن به علل ریسک ها در واحدهای مذکور، متصدیان و مسئولان امر قادر خواهند بود جهت رفع و بهبود عوامل ایجاد کننده ریسک براساس اولویت آنها اقدام نمایند .همچنین با پیاده سازی یک سیستم مستندسازی برای ثبت نواقص تجهیزات و رویدادها میتوان اطلاعات پایه مورد نیاز برای بررسیهای بعدی را به نحوی مطلوبی حفظ کرده و همچنین با انجام تعمیرات پیشگیرانه احتمال وقوع نواقص و تجهیزات وپیامدهای ناشی ازآنها را به حداقل رساند .

با توجه به اینکه نیروی انسانی مهمترین سرمایه جامعه صنعتی محسوب می شود و حوادث ناشی از کار می تواند خسارات جبران ناپذیری را به این سرمایه عزیز ملی وارد نماید، ارزیابی ریسک می تواند گامی مؤثر در مدیریت HSE جهت حفظ و صیانت نیروی انسانی و کاهش حوادث ناشی از کار باشد (14).

 

منابع :

1.      امیر صفاری و همکاران- ارزیابی ریسک شغل کارکنان پیشروی معادن زغال سنگ البرز شرقی با استفاده از روش تجزیه و تحلیل عوامل شکست و آثار (FMEA)- دومین کنگره ملی ذغال سنگ ایران-1393

2.      صادق حسینی پیرحیاتی و همکاران-ارزیابی ریسک فعالیت های HGPI واحد 1 نیروگاه گازی کاشان با روش FMEA- هفتمین کنفرانس نیروگاه های برق-1393

3.      عادل قاسم پور نیاری و همکاران- ارزیابی ریسک محیط زیستی سد عمارت در مراحل ساخت و بهره برداری با استفاده از روش FMEA- اولین کنفرانس ملی آلودگی های محیط زیست با محوریت زمین پاک-1393

4.      دکتر مجید عباسپور و همکاران - بررسی خطرها و ارزیابی ریسک HSE فازهای ساخت تا تولید پروژه های نفت و گاز- علوم و تکنولوژی محیط زیست - دوره یازدهم، شماره سه- پاییز 88

5.      رعایایی، ع - استقرار نظام یکپارچه ایمنی-بهداشت و محیطزیست در شرکت ملی نفت ایران، دانشگاه صنعتی شریف، همایش ملی مهندسی ایمنی و مدیریت HSE- اسفند 1384

6.      Olsson, R. (2117) ’In search ofopportunity management: Is the risk management process enough? International Journal of Project Management .vol. 25, pp 765–752

7.      الهام امینی و همکاران- انواع روشهای ارزیابی ریسک و تجزیه و تحلیل حالات خطا و اثرات ناشی از آن براساس روش FMEA- اولین همایش ملی بهداشت، ایمنی و محیط زیست -1390

8.      Rezaee K. [Failure Modes and Effect Analysis (FMEA)]. R-V-Toof Iran's cooperating company with Atenapublication; 2115.P. 48-37.

9.      قراچورلو، نجف-ارزیابی و مدیریت ریسک، انتشارات علوم و فنون جهاد دانشگاهی استان آذربایجان شرقی-1390

10. محمد ولایت زاده -معرفی روش های ارزیابی ریسک شغلی با تاکید بر روش FMEA - دومین کنفرانس ملی مدیریت بحران و HSE در شریان های حیاتی، صنایع و مدیریت شهری -1393

11. مرتضی چه گونی و همکاران- ارزیابی ریسک زیست محیطی صنایع قندوشکر با استفاده ازروش FMEA و ارائه راهکارهای مدیریت زیست محیطی مطالعه موردی کارخانه قند نقش جهان- اولین همایش بین المللی بحران های زیست محیطی ایران و راهکارهای بهبود آن-1391

12. جزوه دوره آموزشی مدیریت و ارزیابی ریسک،سمینار آموزشی سرممیزی سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی- شرکت اروی توف- 1383

13. American Institute of Chemical Engineers1992, "Hazard Evaluation Procedures",Second Edition, pp 209

14. سید محمد حسینی المدواری و همکاران- ارزیابی ریسک به روش FMEA و مقایسه RPN قبل و بعد از اقدامات اصلاحی در پروژه احیای مستقیم فولاد بافق- هفتمین همایش سراسری بهداشت حرفه ای-1390

 

 

 

 

۲ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۶ خرداد ۹۶ ، ۱۰:۵۵
منیژه افراشته فرد